Từ tháng chạp năm ngoái, hoạ sĩ Lê Bá Đảng đã về làng Bích La Đông, cách thị xã Quảng Trị 7 km để ăn Tết và đặc biệt là chuẩn bị cuộc triển lãm tham dự Festival Huế năm 2002.

Những ngày đầu năm ở quê nhà, ông thật sự hạnh phúc và tràn đầy hưng phấn vì được làm việc và sáng tác tại chính nơi mình đã sinh ra và sống thời thơ ấu ngọt ngào. Gần 60 năm xa cách, quê nhà và tuổi thơ là nỗi ám ảnh lớn, góp phần làm nên một không gian Lê Bá Đảng nổi tiếng của nền mỹ thuật đương đại. Ông thường bộc bạch: “Tôi là người luôn sống với một thiên đường đã mất, để từ đó học ra cách khám phá và yêu thương cái thế giới thanh xuân mãi mãi. Tham dự cuộc triển lãm lần này vẫn xuất phát từ khát vọng và ý thức ta về ta tắm ao ta”.

Đó là sự bắt đầu, cũng là sự trở lại con đường sáng tạo của ông, thể hiện qua những tượng dân gian bằng đất nung, tượng Phật bằng thép, tượng lão nông vác cuốc ra đồng bằng gỗ, những hình khối 3 người (cha - mẹ - con) và cả cái ao làng yêu dấu được nhìn từ trên không trung. Cái không gian Lê Bá Đảng mà ông muốn bày biện cho công chúng thưởng ngoạn lần này đậm nét hiện đại nhưng vẫn thấp thoáng một hồn Việt qua dâu bể thời gian.

Vào thời gian này, ông cũng đề xuất với chính quyền tỉnh Quảng Trị xây dựng những công trình nghệ thuật của mình. Theo đó, trên đường từ Lao Bảo về Cửa Việt, một con đường rất đẹp vừa địa hình núi non lại dẫn xuống biển, ông sẽ dựng những tác phẩm được khuếch đại mang hình hạt gạo, tượng Phật...

Ông cho biết: “Mọi tác phẩm của tôi đều được thực hiện bằng chất liệu giản dị, thô sơ như đất, gạch đá, sỏi, gỗ thép, giấy, mây, tre... mà bất cứ ai cũng có được. Nhưng để được công chúng nghệ thuật của thế giới chấp nhận quan trọng là yếu tố mới lạ, độc đáo của một phong cách riêng. Mọi sự sao chép kiểu này, kiểu kia kể cả sự ảnh hưởng này nọ, dứt khoát không thể tồn tại trong nền nghệ thuật đương đại”.

Ngoài một số tác phẩm được thực hiện tại chỗ, ông còn phải mang thêm những tác phẩm khác từ Hà Nội và Pháp về để chuẩn bị thật công phu cho cuộc ra mắt tại Festival Huế 2002. Nhìn một ông lão đã trên 80 tuổi vẫn làm việc tất bật mới thấy rằng, với ông, nghệ thuật phải được thể hiện hết sức nghiêm túc, cẩn trọng bằng một niềm đam mê vô bờ bến.

 

Hồ Sĩ Bình (Bài đăng trên Báo Tuổi Trẻ năm 2002 )